Στο πλαίσιο του περιβαλλοντικού προγράμματος που υλοποιούν οι μαθητές της τάξης Ε1 του σχολείου μας σχετικά με τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής μας, επισκέφτηκε το σχολείο μας ο κύριος Δαυίδ Μπάκας.

Ο κύριος Μπάκας μας χάρισε μία μυσταγωγία Περισσότερα …

Την Τρίτη 10/05/2016 περιηγηθήκαμε στον Ασπρόπυργο σε ένα ιδιαίτερο μονοπάτι που “χαράχτηκε” με σκοπό να εμβαθύνουμε στη μελέτης μας στο πλαίσιο του προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης «Γεωργία και κτηνοτροφία στον Ασπρόπυργο, τότε και τώρα».  Το μονοπάτι μας είχε τους παρακάτω σταθμούς (κάντε κλικ στο +, για να δείτε περισσότερες πληροφορίες για κάθε σταθμό):

[su_accordion]
[su_spoiler title=”Το κτήμα με φιστικιές της οικογένειας Τσίγκου”]
Στο κτήμα με τις φιστικιές μας ξενάγησε η κυρία Αλεξάνδρα Τσίγκου δίνοντας μας πολλές πληροφορίες για το δέντρο της φιστικιάς, την προετοιμασία του κτήματος και την συγκομιδή των καρπών.

Η φιστικιά είναι δέντρο φυλλοβόλο και τα άνθη της είναι αρσενικά και θηλυκά και βρίσκονται σε ξεχωριστά δέντρα. Τα αρσενικά δέντρα είναι πιο μεγάλα από τα θηλυκά και υπάρχουν 3 ποικιλίες αρσενικών δέντρων ανάλογα με το πότε ανθίζουν.
Το δέντρο της φιστικιάς τη μία χρονιά έχει μεγάλη παραγωγή καρπών, ενώ την επόμενη χρονιά η παραγωγή καρπών είναι πολύ μειωμένη. Μάθαμε ότι το φαινόμενο αυτό ονομάζεται παρενιαυτοφορία.
Η φιστικιά είναι ένα δέντρο που έχει ανάγκη από κάποια στοιχεία και κυρίως άζωτο. Γι? αυτό και ρίχνουμε στο έδαφος κοπριά. Αντί να ρίξουμε το έδαφος κοπριά, μπορούμε να σπείρουμε το χωράφι με βίκο που είναι από τα κυριότερα ψυχανθή. Ο βίκος, το μπιζέλι, το κουκί, το φασόλι, οι φακές είναι ψυχανθή και ονομάζονται έτσι γιατί το ανθάκι τους είναι λευκό σαν την ψυχή. Τα ψυχανθή στη ρίζα τους κάνουν κάτι μπαλάκια και δεσμεύουν το άζωτο, δηλαδή το ίδιο το φυτό φτιάχνει λίπασμα. Έτσι αν για παράδειγμα φυτέψουμε βίκο, μπορείς να κόψεις το πάνω μέρους του φυτού και έτσι να έχεις τροφή για τα ζώα, ενώ το μέρος που μένει μέσα στη γη γίνεται λίπασμα.
Οι καρποί του δέντρου το καλοκαίρι γίνονται ροζ, ενώ η συγκομιδή ξεκινά περίπου στα μέσα Αυγούστου. Για να μαζέψουμε τα φιστίκια, στρώνουμε πανιά κάτω από τα δέντρα και με ένα ξύλινο ραβδί χτυπάμε το δέντρο δίπλα στους καρπούς και ο καρπός πέφτει πάνω στα πανιά. Εκτός από τον καρπό, όμως, πέφτουν και φύλλα. Επομένως, πρέπει να ξεχωρίσουμε τους καρπούς από τα φύλλα, να τους μαζέψουμε και να τους τοποθετήσουμε σε κλούβες.

Τα φιστίκια που έχουμε μαζέψει με τον τρόπο αυτό, είναι ακόμα με την ροζ φλοίδα τους. Ξεχωρίζουμε τη φλοίδα από τον καρπό με ένα ειδικό μηχάνημα που ονομάζεται αποφλοιωτήρας ή αποφλοιωτής. Με κατάλληλες βούρτσες το μηχάνημα διαχωρίζει τη ροζ φλούδα από τα φιστίκια τα οποία οδηγεί στη συνέχεια σε μία δεξαμενή με νερό. Τα κούφια φιστίκια επιπλέουν και έτσι ξεχωρίζουν από τα καλά φιστίκια.

Στη συνέχεια θα πρέπει τα φιστίκια να στεγνώσουν από το νερό. Για το λόγο αυτό, απλώνουμε τα φιστίκια στον ήλιο πάνω σε πανιά και χρειάζονται 3 μέρες για να στεγνώσουν.
Υπάρχει και ένας πιο σύγχρονος τρόπος, ιδιαίτερα χρήσιμος γι΄αυτούς που παράγουν πολλά φιστίκια και δεν έχουν αρκετό χώρο για να τα απλώσουν να στεγνώσουν. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται ένα μηχάνημα που ονομάζεται ξηραντήριο. Το ξηραντήριο μπορεί να στεγνώσει 1 τόνο φιστίκια μέσα σε 8 ώρες!
Οι καρποί που έχουμε μαζέψει μπορούν να χρησιμοποιηθούν με διάφορους τρόπους:
? Σαν ξηροί καρποί
? Για την Παρασκευή γλυκών π.χ. μπακλαβά με φιστίκια, σοκολατάκια, καραμελωτά φιστίκια.
? Σαν σνακ αφού τους ρίξουμε λεμόνι και αλάτι και τα ψήσουμε στον φούρνο.
Αφού μάθαμε και συζητήσαμε όλα τα παραπάνω, στρώσαμε και εμείς πανιά κάτω από τα δέντρα και καθίσαμε να ξεκουραστούμε. Η κυρία Αλεξάνδρα Τσίγκου μας κέρασε φιστίκια και ωραίους χυμούς! Την ευχαριστούμε πολύ και της ευχόμαστε καλή συγκομιδή στο τέλος του καλοκαιριού!

[/su_spoiler]
[su_spoiler title=”Τις εγκαταστάσεις παραγωγής παγωτού της εταιρίας Bonito”]
Ο επόμενος σταθμός μας ήταν οι εγκαταστάσεις της εταιρίας Bonito, οι οποίες βρίσκονται πολύ κοντά στο σχολείο μας. Στον προαύλιο χώρο των εγκαταστάσεων μας υποδέχτηκε η κυρία Κεσόγλου Βενετία, η οποία αφού πρώτα μας καλωσόρισε, μας μοίρασε τα ειδικά καπελάκια- διχτάκια που έπρεπε να φοράμε για να μπούμε μέσα στις εγκαταστάσεις.

Φορέσαμε τα καπελάκια μας και η ξενάγησή μας ξεκίνησε. Η αλήθεια είναι ότι ήταν δύσκολο να είμαστε συγκεντρωμένοι στις πληροφορίες που μας έδινε η κυρία Κεσόγλου , μέσα στην υπέροχη μυρωδιά της σοκολάτας μας που μας συνεπήρε και μας ξελόγιασε.
Η πρώτη αίθουσα που είδαμε ήταν αυτή στην οποία ζυγίζονται όλα τα υλικά ανάλογα με την συνταγή, ανακατεύονται, ζεσταίνονται και ομογενοποιούνται, δηλαδή ανακατεύονται πολύ καλά ώστε να μην διαχωριστεί το λίπος που περιέχουν από το νερό. Επόμενο στάδιο είναι η παστερίωση που έχει στόχο να καταστραφούν οι βλαβεροί οργανισμοί που μπορεί να περιέχει.

Στη συνέχεια, το μείγμα μέσα από τις κατάλληλες σωληνώσεις φτάνει σε ειδικές δεξαμενές που ονομάζονται δεξαμενές ωρίμανσης. Εδώ το μείγμα αναδεύεται διαρκώς και παραμένει για τουλάχιστον 12 ώρες πριν περάσει στο στάδιο της παραγωγής. Στο κομμάτι αυτό προσθέτουμε και τα διάφορα αρώματα (π.χ. βανίλια) ή χυμούς από φρούτα.
Επόμενος σταθμός του μείγματος είναι η μηχανή freezer που το παγώνει και συγχρόνως διοχετεύει αέρα. Ο αέρας αυτός είναι απαραίτητος για να έχει το παγωτό μας την γνωστή ανάλαφρη κρεμώδη υφή. Αν το παγωτό δεν είχε αυτόν τον αέρα μέσα, θα ήταν ένα παγάκι. Στη φάση αυτή μπορούμε να προσθέσουμε και άλλα υλικά όπως ξηρούς καρπούς, σοκολάτα ή φρούτα.
Στη συνέχεια περνάμε στην καρδιά της παραγωγής που βρίσκεται στις μηχανές που παράγουν τα ξυλάκια, τα πυραυλάκια και τα σάντουιτς. Αφού το παγωτό πάρει τη μορφή που θέλουμε, συσκευάζεται και καταψύχεται.
Τα προϊόντα Bonito μπορούμε να τα βρούμε στον Ασπρόπυργο αλλά και σε πολλά αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία και σούπερ μάρκετ.
Προχωρώντας προς την έξοδο των εγκαταστάσεων, πολλά παγωτά – κέρασμα μας περίμεναν να τα γευτούμε. Ήταν υπέροχα!

Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι στις εγκαταστάσεις που λειτουργεί σήμερα η εταιρία Bonito, βρισκόταν παλαιότερα το εργοστάσιο του συνεταιρισμού «ΑΣΠΡΟ». Στην ξενάγησή μας στο Bonito παραβρέθηκε και ο κύριος Δημήτριος Παππούς, οποίος μας έδωσε χρήσιμες πληροφορίες για το ΑΣΠΡΟ.

Ο «Συνεταιρισμός Πωλήσεως και Επεξεργασίας Προϊόντων Αγελαδοτρόφων Ασπροπύργου» (ΑΣΠΡΟ) ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1936 με 30 μέλη, ενώ τον Ιούνιο του 1942 τα μέλη του συνεταιρισμού ανέρχονταν σε 500. Το εργοστάσιο του συνεταιρισμού «ΑΣΠΡΟ» λειτούργησε το 1951-52. Εδώ, γινόταν η βασική επεξεργασία του γάλακτος, η παστερίωση. Το παστεριωμένο γάλα συσκευαζόταν σε γυάλινες φιάλες. Για κάποιο διάστημα χρησιμοποιήθηκε χάρτινη συσκευασία τέτρα-πακ σε σχήμα πυραμίδας με τέσσερις πλευρές, που δεν επικράτησε τελικά. Επίσης, το συνεταιριστικό εργοστάστιο ΑΣΠΡΟ έγινε πανελληνίως γνωστό για τα γιαούρτια, τα παγωτά και το φρέσκο βούτυρο που παρασκεύαζε. Τελικά το ΑΣΠΡΟ, που αντιπροσώπευε τον πολυπληθέστερο και ισχυρότερο συνεταιρισμό στην περιοχή, λειτούργησε ως το 1993 παρά τις δυσκολίες και τον ανταγωνισμό, στηρίζοντας την αγελαδοτροφία στον Ασπρόπυργο.

Στο διαδίκτυο βρήκαμε και ένα ωραίο βίντεο για το ΑΣΠΡΟ:

[/su_spoiler]
[su_spoiler title=”Τη μονάδα παραγωγής, παστερίωσης, εμφιάλωσης και διανομής του γάλακτος «δικό μας» του κυρίου Δημήτριου Τσίγκου”]
Τρίτος σταθμός μας ήταν η μονάδα παραγωγής, παστερίωσης, εμφιάλωσης και διανομής του γάλακτος «δικό μας» του κυρίου Δημήτριου Τσίγκου. Εδώ μάθαμε αρκετά πράγματα κυρίως για τα δύο πολύ σημαντικά βήματα στην διαδικασία παραγωγής γάλακτος:

• Το στάδιο της ομογενοποίησης, και
• Την παστερίωση

Η ομογενοποίηση του νωπού γάλακτος έχει σαν στόχο να μην πιάσει το γάλα λίπος, την πέτσα που λέγαμε παλιότερα.
Η παστερίωση του νωπού γάλακτος είναι μία διαδικασία κατά την οποία κρατάμε τα καλά συστατικά και καταστρέφουμε τα βλαβερά συστατικά του γάλακτος. Η διαδικασία παστερίωσης του φρέσκου γάλακτος 7 ημερών διαφέρει από την αντίστοιχη διαδικασία του γάλακτος μακρά διάρκειας.

• Κατά την διαδικασία παστερίωσης του φρέσκου γάλακτος (7 ημερών), το γάλα ζεσταίνεται στους 72 βαθμούς για 21 δευτερόλεπτα και στη συνέχεια η θερμοκρασία του πέφτει αυτόματα στους 5 βαθμούς.
• Κατά τη παστερίωση του γάλακτος μακράς διάρκειας, το γάλα ζεσταίνεται στους 130 βαθμούς για 30 δευτερόλεπτα και μετά από θερμικό σοκ η θερμοκρασία του πέφτει αυτόματα στους 5 βαθμούς. Λόγω της μεγαλύτερης θερμοκρασίας για μεγαλύτερη διάρκεια, εκτός από τους παθογόνους οργανισμούς καταστρέφονται και κάποια καλά συστατικά του γάλακτος, γιαυτό μπορούμε να πούμε ότι το γάλα μακράς διάρκειας έχει λιγότερα θρεπτικά συστατικά από το φρέσκο γάλα.

Ο κύριος Τσίγκος μας ξενάγησε και στους χώρους εμφιάλωσης τους γάλακτος, δηλαδή της συσκευασίας του σε μπουκάλια. Το μηχάνημα που είδαμε μπορεί να γεμίσει ως και 9 μπουκάλια σε 10 δευτερόλεπτα. Στα μπουκάλια αυτά στη συνέχεια μπαίνει καπάκι, ημερομηνία λήξης και ετικέτα. Στο τέλος του διαδρόμου του μηχανήματος τα μπουκάλια μπαίνουν σε κουτιά.

Στο τέλος της ξενάγησή μας, ο κύριος Τσίγκος τόνισε πως η μικρές επιχειρήσεις γάλακτος για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό των μεγάλων εταιριών, εστιάζουν πολύ στην ποιότητα και την ωραία γεύση του γάλακτος. Φαίνεται ότι ο κόσμος αναζητώντας καλύτερη ποιότητα προϊόντων στρέφεται προς τις πιο μικρές επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα υπάρχουν γύρω στις 8 με 10 μικρές επιχειρήσεις γάλακτος.

Αν κάποιος θέλει να ξεκινήσει μία επιχείρηση παραγωγής γάλακτος, το πρώτο που χρειάζεται είναι ένα καλό αρχικό κεφάλαιο, χρήματα δηλαδή. Όλα τα ζητήματα που μπορεί να προκύψουν στη συνέχεια, μπορούν να ξεπεραστούν με τον ζήλο, την όρεξη και την αγάπη που θα δείξει κάποιος για τη δουλειά του.

Ο κύριος Τσίγκος μας αποχαιρέτησε κερνώντας μας θρεπτικό και πολύ νόστιμο γάλα «δικό μας».

[/su_spoiler]
[su_spoiler title=”Το περιβόλι του γεωπόνου κυρίου Σπύρου Γκίνη”]

Τελευταίος σταθμός μας ήταν το περιβόλι του γεωπόνου κυρίου Σπύρου Γκίνη. Ο κύριος Γκίνης αρχικά μας ξενάγησε στην καλλιέργεια κολοκυθιών.

Υπάρχει το ντόπιο κολοκύθι και τα υβρίδια. Η καλλιέργεια που είδαμε ήταν υβριδικού σπόρου, η επιλογή του οποίου έγινε γιατί έχει κάποια πολύ καλά χαρακτηριστικά. Όπως μας εξήγησε ο κύριος Γκίνης, και διαβάσαμε  στη συνέχεια, υβρίδια καλούνται τα φυτά, τα οποία προκύπτουν από τη διασταύρωση δυο διαφορετικών ποικιλιών του ίδιου είδους και παρουσιάζουν ?βελτιωμένα? χαρακτηριστικά σε σχέση με τα φυτά από τα οποία προέρχονται.

Οι εργασίες που πραγματοποιούνται για να φυτευτούν τα κολοκύθια είναι:

• Σκαλίζουμε και καλλιεργούμε το χώμα. Εδώ, ρίχνουμε κοπριά, την ανακατεύουμε και ισιώνουμε το χώμα. Η κοπριά, είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη των φυτών και των δέντρων, καθώς κάνει το χώμα πιο αφράτο, κρατάει την υγρασία και λειτουργεί σαν λίπασμα. Επίσης, τα χώματα της περιοχής μας έχουν πολύ ασβέστη και η χρήση της κοπριάς βελτιώνει την ποιότητα των φυτών που αναπτύσσονται.
• Απλώνουν τα λάστιχα
• Στην περιφέρεια του χώματος που θα φυτευτεί το κολοκύθι, οι γεωργοί τοποθετούν ένα μαύρο πλαστικό για να προστατευτεί το φυτό.

Τον χειμώνα, το μαύρο χρώμα του πλαστικού τραβάει πάνω του της ακτίνες του ήλιου, με αποτέλεσμα τα κολοκύθια να παραμένουν ζεστά και να μεγαλώνουν πιο γρήγορα. Επίσης, το μαύρο πλαστικό κρατάει την υγρασία από κάτω, δεν βγαίνουν τα χόρτα. Με αυτήν την διαδικασία, δεν χρειάζεται κλάδεμα ή ράντισμα για τα χορτάρια. Όταν τελειώσει η καλλιέργεια το μαύρο πλαστικό δεν επαναχρησιμοποιείται,  αλλά ανακυκλώνεται.

• Στις κατάλληλες περιοχές (τρύπες) φυτεύουν το κολοκύθι.
• Μετά από 40-50 μέρες το κολοκύθι είναι έτοιμο για να κοπεί και να διατεθεί στην αγορά. Τα κολοκύθια τα μαζεύουν μέρα παρά μέρα και τα πουλάνε στην λαχαναγορά, τις λαϊκές και τους μανάβηδες.

Αν ο γεωργός προσέξει την καλλιέργεια (ραντίζει και ρίχνει λίπασμα), αυτή μπορεί να κρατήσει 3-4 μήνες.

Ο κύριος Γκίνης μας εξήγησε πώς μπορούν να κρατήσουν παραδοσιακό σπόρο.

Για να κρατήσουν σπόρους, πρέπει να διαλέξουν τα φυτά που είναι υγιή και έχουν καλό καρπό. Σε αυτά τα φυτά, αφήνου,τα κολοκύθια να μεγαλώσουν, να γίνουν πολύ μεγάλα, μέχρι πριν ξεραθούν. Ο καρπός αυτός έχει μέσα πολλά σπόρια. Για να προστατευτούν αυτά τα φυτά τα σκεπάζουν με ένα τούλι. Έτσι το φυτό αυτό προστατεύεται από τη γύρη που μπορεί να φέρουν μέλισσες από άλλα φυτά και οι γεωργοί είναι βέβαιοι ότι έχουν σπόρους από το συγκεκριμένο.

Επίσης, μάθαμε τι είναι ο κολοκυθοκόφτης. Ο κολοκυθοκόπτης είναι ένα έντομο που τρώει τη ρίζα των φυτών. Η αντιμετώπισή του δεν είναι εύκολη. Πρέπει να χρησιμοποιηθούν ισχυρά δηλητήρια για τα οποία δεν υπάρχει έγκριση για το κολοκύθι που κόβεται συχνά. Αν χρησιμοποιηθούν τέτοια δηλητήρια, τα κολοκύθια πρέπει να κοπούν μετά από 20 μέρες.  Τότε όμως το κολοκύθι θα έχει χαλάσει.

Στη συνέχεια, είδαμε και γευτήκαμε ροδάκινα και νεκταρίνια από τα δέντρα που υπάρχουν στο κτήμα του κυρίου Γκίνη. Πρέπει να τονίσουμε ότι ήταν ιδιαίτερα νόστιμα. Τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια της περιοχής του Ασπροπύργου ανθίζουν πολύ νωρίς. Για να ανθίσουν τα μπουμπούκια χρειάζονται κάποιες ώρες ψύχους (η θερμοκρασία να είναι κάτω από 7 βαθμούς κελσίου). Οι ποικιλίες της περιοχής μας  χρειάζονται 200-300 ώρες. Αυτές οι ώρες μαζεύονται συνήθως στον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο. Μία παγωνιά τον Μάρτιο μπορεί να τα χαλάσει.

Αν κάποιος θέλει να κάνει μία επιχείρηση καλλιέργειας κηπευτικών θα χρειαστεί τα παρακάτω εργαλεία:

• Τρακτέρ για φρεζάρισμα και όργωμα
• Τον καλλιεργητή
• Ραντιστικό και
• Λιπαντήρα

Επίσης, θα πρέπει να έχει βρει μία λύση για το πότισμα της καλλιέργειας.

[/su_spoiler]
[/su_accordion]

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε πολύ τη δασκάλα μας κυρία Παρασκευή Κόλλια, την εκπαιδευτικό Πληροφορικής κυρία Μαρία Αναστασίου και ιδιαιτέρως την υπεύθυνη περιβαλλοντικής εκπαίδευσης της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής κυρία Αλεξάνδρα Τσίγκου για την οργάνωση αυτής της περιήγησης και την καθοδήγησή τους.

Επίσης, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους ιδιοκτήτες της εταιρίας Bonito, την κυρία Κεσόγλου Βενετία, τον κύριο Δημήτριος Τσίγκο και τον κύριο Σπύρο Γκίνη για τον χρόνο που μας διέθεσαν στις εγκαταστάσεις τους, τις χρήσιμες πληροφορίες που μας έδωσαν και φυσικά τα νοστιμότατα κεράσματά τους.

Οι μαθητές της ΣΤ1 Τάξης